Wat is een Z-gording?
Alles wat je moet weten in een handig overzicht.Een Z-gording heeft zijn naam gekregen door zijn vorm, de gording is een geplooide staalplaat die wat weg heeft van de letter Z, maar dan wel met een lijf dat loodrecht staat.
Net als een houten gording dient een Z-gording als secundaire dragende structuur bij zowel wanden als daken. Het voordeel is dat deze veel maatvaster zijn, een laag eigengewicht hebben en vrijwel onaantastbaar zijn in de buitenlucht aangezien ze een beschermingslaag dragen. Afhankelijk van de overspanning die ze moeten bereiken wordt de dikte van de staalplaat en de hoogte van de gording bepaald.
Productie
Zoals alle stalen plaatproducten in de industriebouw start de productie van een Z-gording bij grote sendzimir (continu verzinkte) coils, dunne opgerolde staalplaten. De coils worden geladen op een decoiler zodat ze deze kunnen afrollen en op lengte knippen. Deze komen daarna op een lange, smalle, horizontale productielijn.
Geavanceerdere lijnen hebben een decoiler geïntegreerd in het productieproces zodat alles automatisch afgerold wordt en op de lijn terecht komt.
Het begin van de coil wordt door de lijn getrokken en komt onderweg verschillende rollen tegen die de profilering in de plaat vormen. Op het einde van de lijn staan nog enkele ponsen die op specifieke plaatsen gaten kunnen ponsen die nodig zijn voor de bevestiging aan de constructie. Afhankelijk van de fabrikant zijn de maximale lengtes natuurlijk verschillend, maar 12 meter en meer is perfect haalbaar. Grote lengtes zijn echter niet altijd even handig omdat het gewicht dan sterk toeneemt en moeilijker hanteerbaar wordt op hoogte tijdens de plaatsing.
Dimensies van Z-gordingen
De exacte afmetingen van het profiel zijn bijna volledig afhankelijk van de sterkte die het profiel moet behalen. De ziel of het lijf is het centrale stuk dat gelijk is aan de hoogte (H) en verbindt de flensen (A+B), hoe groter de hoogte, hoe sterker het profiel wordt. De flensen A & B staan wel deels in relatie met de hoogte. Zodra de hoogte toeneemt moeten ook de flensen een bepaalde hoeveelheid staal bezitten (dikker staal of bredere flensen) om de inwerkende krachten op te vangen. Flensen A en B zijn steeds iets afwijkend van afmeting (meer hierover onder ‘Plaatsing’), terwijl de omgeplooide lippen (C) twee belangrijke functies hebben. De scherpe rand van het staal wordt weg gebogen van de beplating die er tegen komt zodat deze niet beschadigd wordt als er beweging in de constructie zit, door wind, regen of andere. Ten tweede zorgt dit ervoor dat de flensen A+B extra stijfheid krijgen en niet beginnen te golven.
MATERIAALGIDSEN & KWALITATIEVE BOUWMATERIALEN
Gedetailleerde uitleg bij elk proces in industriebouw.Uitzicht
De gordingen hebben standaard een zilvergrijze kleur van het verzinken om ze te beschermen tegen het roesten. Tegen een meerprijs kunnen deze uiteraard ook in een gewenste kleur voorzien worden, maar dit wordt zelden gedaan.
Transport
Na productie worden de gordingen met metalen spanbanden bij elkaar gebonden en komen terecht op houten balkjes op een oplegger. Wanneer de lengtes boven de 14m komen is een uitschuiver nodig wat extra kosten met zicht meebrengt, maar door een ingenieus systeem kunnen de lengtes beperkt worden zonder aan sterkte in te moeten boeten en kunnen de transportkosten dus ook beperkt worden.
Plaatsing
Z-gordingen worden gezien als een secundaire dragende structuur en hebben dus zelf een primaire structuur nodig zijnde liggers of kolommen. De gordingen moeten met hun ziel loodrecht op de dragende structuur en de bekleding staan om de inwerkende krachten maximaal op te kunnen vangen. De gordingen kunnen op twee manieren geplaatst worden:
Tussen de structuur
In het verlengde van de ziel van de gording worden op de structuur plaatjes of L-profielen voorzien. De gaten die doorheen de ziel werden geponst tijdens productie worden nu met bouten verbonden met de onderdelen.
Deze enkelveldse plaatsing heeft wel het nadeel dat de gordingen vrij sterk moeten zijn. Het voordeel is dat de opbouw van het dak beperkt kan blijven.
Let wel, bij theoretische bepaling van de niveaus kunnen de gordingen best een cm of twee hoger gezet worden. De structuur is niet altijd 100% exact. Minimale verstoring van het dakvlak kan al verschil in lichtweerkaatsing op het dak geven.
Over de structuur
Wanneer de gordingen over de dakliggers of voor de wandkolommen door geplaatst worden kunnen ze niet met hun flensen rechtstreeks op de structuur vastgezet worden omdat er dan een te grote torsiekracht kan ontstaan bij de bevestiging. Om dit te vermijden moeten de gordingen via hun ziel bevestigd worden en dat kan enkel door toevoeging van een plaatje of een L-profiel dat verbonden is met de hoofdstructuur. De gaten die in de ziel geponst zijn tijdens de productie dienen om ze te verbinden met deze plaat of L-profiel. De exacte posities van deze gaten en de dimensies van het verbindend onderdeel zijn afhankelijk van fabrikant tot fabrikant. De technische fiche zal altijd duidelijkheid brengen.
Over de structuur heen plaatsen heeft het grote voordeel dat de Z-gordingen in elkaar geplaatst kunnen worden met een overlapping. Zoals eerder beschreven hebben de twee flensen een iets afwijkende afmeting. Wanneer de tweede gording in het verlengde van de eerste 180° om zijn lengteas wordt gedraaid, passen de twee precies in elkaar. Als de lengte van de gordingen ongeveer even lang is wordt de overlapping 10% van hun lengte genomen. Daarna worden ze door de ziel verbonden met bouten, alsook vastgezet op de hoofdstructuur. Door de gordingen met elkaar te verbinden gaan ze als één grote gording werken en wordt ze in zijn geheel sterker dan de gordingen afzonderlijk, op deze manier kan men vaak een type lichter nemen wat ook de kosten kan drukken.
Verschillende fabrikanten hebben een eigen studiedienst die kan helpen met het berekenen van de benodigde gordingen, gordingafstand en meer. Dit gaat meestal vooraf aan het plaatsen van een bestelling en is een dienst die best gebruikt kan worden om fouten te voorkomen. Bovendien wordt de berekening zo correct mogelijk gemaakt om een zo slank mogelijke gording toe te passen. Zelf het profiel bepalen door wat gokwerk, maar met wat marge voor de zekerheid, kan tot te zware profielen leiden en daardoor overbodige kosten.
Abonneer en ontvang gratis industriebouw-tips!
Like ons op facebook!
Accessoires
Afstandshouders
Loodrechte, stijve verbinding tussen twee gordingen in het midden van de gordingen. Deze wordt met twee kopplaatjes gebout aan de ziel van de gording.
Bretellen
Spankabel die start ter hoogte van een kolom of ligger, aan het uiteinde van de ene gording en schuin loopt naar het midden van de volgende gording waar de afstandshouder is gekoppeld. Zo ontstaat een stijve driehoek die het geheel in vorm zal houden.
Deze accessoires dienen om te vermijden dat de Z-gordingen gaan afzakken, wat voornamelijk gebeurt tijdens de montage en bij wat steilere dakhellingen. Tijdens de montage zou het kunnen gebeuren dat de monteurs hun voeten op de gordingen zetten om af te steunen en als men dan tegelijkertijd de bekleding vastschroeft, blijven de gordingen in die toestand staan, gevolg: scheef of doorgebogen gordingen.
Wanneer een dakhelling niet te steil is er wordt gewerkt met steeldeck of sandwichpanelen, dan kan een iets zwaarder type gording er al voor zorgen dat er geen accessoires nodig zijn, de materiaalkost van de gordingen neemt dus iets toe, maar dit wordt snel in snelheidswinst van montage terugverdiend alsook het niet moeten aankopen van de accessoires. Indien er golfplaten op de gordingen komen moeten er zeker afstandshouders en bretellen gemonteerd worden. Door het gewicht gaan de gordingen anders doorhangen.
Als de spantafstand méér is dan 6 meter moeten er ook afstandshouders en bretellen gebruikt worden: 2 afstandshouders per gordingvak en 2 dubbele bretellen per spantvak. Als er ecopanelen op komen moeten er ook altijd afstandshouders en bretellen komen: de onderzijde is dan een aluminiumfolie en dat is zachter materiaal, dus dan kan het ecopaneel niet de fungeren als afstandshouder.
Bretellen en afstandshouders
Walsen van Z-gording in beeld
Hebt u vragen, een opmerking of een suggestie? Hebt u iets foutief opgemerkt? Neem dan zeker even contact met ons op.