Zelf een berging of kleine schuur bouwen met industriële materialen is  verrassend eenvoudig. Zonder kennis van de materialen of details kan het een ingewikkeld karwei lijken, maar niets is minder waar. We waarschuwen wel graag dat voorbereiding ontzettend belangrijk is. Fouten kunnen snel kostelijk worden sinds een gezaagd paneel niet meer te herstellen valt en vervangen is niet in 1-2-3 geregeld.

In deze gids gaan we, zonder écht in detail te gaan, uitzetten welke stappen genomen moeten worden om zelf een constructie met sandwichdak en wandpanelen recht te zetten. We geven wat algemene tips en wat specifieke details om op een eenvoudige en betaalbare manier een betrouwbare constructie recht te zetten.

Om dan ook wat zicht te krijgen op een algemene prijs voor een dergelijk project hebben we helemaal onderaan een winkelmand samengesteld voor een gemiddeld bouwwerk met de meest voor de hand liggende materialen en toebehoren.

1. Graven en storten van fundering met vloerplaat
2. Constructie plaatsen
3. Plaatsen van druipneus aan maaiveld
4. Plaatsen van wandpanelen (inclusief druipneus boven openingen
5. Dakpanelen plaatsen
6. Windveren plaatsen
7. Nokstuk plaatsen
8. Hoekafwerking plaatsen
9. Goot en afvoeren plaatsen.

Niet iedereen kan lassen, dus dit gaan we maar heel kort aanhalen. We zijn bevooroordeeld, maar we zouden steevast voor staal kiezen. Het geeft slanke oplossingen, perfect op maat, (indien correct behandeld) bijna onverwoestbaar, geschikt voor grote overspanningen,... Ondanks dat we er dus verder over gaan zwijgen gaan de tips en richtlijnen ook grotendeels van toepassing zijn op staal. Enkel de uitvoering ervan zal wat anders verlopen.

Voor deze berging gaan we hypothetisch met hout werken. Welk type kolommen en balken toegepast zijn gaan we dus niet uit de doeken doen. Ook het bepalen van de exacte afmetingen niet, want dit is voor iedereen anders. Wel kunnen we zeggen dat we hier voor hout kiezen omdat iedereen in zijn plaatselijke houthandel het benodigde constructiehout en de bijhorende schroeven en andere materialen kan vinden. Vermoedelijke gaan ze daar ook kunnen helpen met het bepalen van de dimensies en meer. We gaan hier dus verder niet te diep op in gaan en enkel onze situatie verder uitwerken.

We kiezen voor een fictieve afmeting van 5m x 12m. We leggen ook de dakplaten in 1 helling, weg van de (lange)voorgevel met 1 deur erin. Dit vereenvoudigt het aantal details. De constructie kan eenvoudig en sterk gehouden worden en is gemakkelijk aan te passen naar andere afmetingen. We geven alvast heel wat opmerkingen om de afmetingen te bepalen, veel ervan wordt duidelijker met details wat lager:

• Sandwich dakpanelen hebben best een minimum helling van 10%. Er zijn dan geen verder (butyl)dichtingen nodig om bij hevige wind water buiten te houden. (Het is nooit verkeerd om ze toch te plaatsen)
• Om het dak mooi symmetrisch te houden, met links en rechts gelijke windveren (1) (35mm voorbij panelen), houden we rekening met de exacte breedte van de dakplaten. Zo moet er minimaal gezaagd worden en kan alles mooi afgewerkt worden. (2 = afzagen van lip zijdelings)
• (Het detail hierlangs is zeer exact uitgewerkt. Neem de windveren wat breder om wat meer speling te hebben.)
• De breedte van het gebouw zelf (bepaalt door de legrichting van de dakplaten) komt dus exact op een bepaald aantal meters uit. Van daaruit moet naar binnen toe geteld worden. (Dikte panelen aftrekken om afmeting constructie te bepalen)
• Ecopanelen (dak) zijn de goedkoopste, maar ook de zwakste panelen. Met minstens ééen gording in het midden kunnen ze ±2m tussen de gordingen overspannen. Tenzij u onder de 1.5m gaat rekent u dus best altijd met minstens 3 gordingen (4 boven de 4m, enz...)
• Onze sandwichwandpanelen kunnen enkelvelds (boven- en onderregel) ongeveer 2.7m overspannen. Alle dikkere panelen zijn sterker. Meer horizontale regels zijn in principe niet nodig, maar mogelijk wel handig (gereedschap of ander werktuig aan vastzetten, extra binnenwanden verankeren,...)

• De balken voor de wandpanelen komen buitenzijde tegen de kolommen aan. Zo kunnen ze mooi tot op de hoek doorlopen.
  • De regels onderaan zitten net boven de vloerplaat
  • De regels boven zitten best zo hoog mogelijk. Op het 3D liggen de gordingen op de draagbalken, maar bij gebruik van balkschoenen kunnen de draagbalken bovenzijde gelijk liggen met de gordingen. (Dat ziet er altijd iets netter uit en schroeven op de hoek kunnen hoog genoeg gezet worden)
  • De boven- en onderregel moeten buitenzijde perfect gelijk liggen, anders gaan de wandpanelen ook scheef staan.
  • Let er op dat de regels voldoende sterk zijn. Deze vangen alle wind van de wandpanelen op. (Er kan geargumenteerd worden dat de gordingen en dakplaten de regels bovenaan extra versterken. Onderaan de regels met de grond verbinden maakt ook deze wat sterker.)

• Om inbeukende wind op de constructie verderop te vangen moet de constructie versterkt worden. De driehoeken die de korte balken onder het dak maken zorgen ervoor dat de constructie stijf wordt (en niet 'scharniert' aan de kolomvoeten en dakbalken). Deze maken bovendien de draagbalken wat sterker (doordat de oplegpunten dichter bij elkaar komen)
• De deur heeft een eigen constructie nodig omdat de wandpanelen op zich niet sterk genoeg zijn.
• Enkel boven de deur moet ook een horizontale regel (buitenzijde gelijk) zitten om de (gezaagde) wandpanelen daar vast te zetten.
  (Links en rechts mag ook een balk voorzien worden indien blijkt dat er maar een klein stukje van een paneel over blijft. De schroef die daar doorheen het paneel gaat wordt afgedekt door de afwerking van de opening. Op zeker spelen voorkomt later natuurlijk ergernis)

Om dakpanelen voldoende vast te zetten kan u best volgende richtlijnen volgen:

• Op de gording aan nok en goot (oranje horizontale streeplijn): Voor elk paneel door elke golf een schroef met ruiter.
• Eerste/laatste dakplaat zijdelings van het dak (oranje zone): Door elke golf op elke gording een schroef met ruiter.
• Alle gordingen tussen deze zones: Bij elke plaat op elke gording minstens 2 schroeven met ruiter (waarvan 1 de overlap tussen twee panelen)
• Let op, blauwe streeplijn langs de dakrand: Laat deze golf vrij tot het laatste. De windveer kan met dezelfde schroeven (zonder ruiter) vast gezet worden.

Tussen de gordingen in zijn de panelen vrij dragend. De overlap van de panelen kan soms gaan open staan bij winderig weer. Daarom wordt deze langsnaad extra vast gezet met overlapschroeven. Ze worden gelijkmatig verdeeld.

De bevestiging van de ribben van de langsoverlapping van de platen op de gordingen wordt eveneens als een naadverbinding beschouwd.

De tabel hier langs is zoals het volgens de regels uitgevoerd wordt. Wil u niet aan het rekenen gaan en op zeker spelen? Dan is minstens één overlapschroef elke meter bijna altijd goed.

De hele constructie komt op een betonnen plaat te staan. Omdat de horizontale regels tegen de kolommen aan komen is er wat speling op de exacte maat van de vloerplaat mogelijk. Mik er op dat de rand van de vloerplaat in het midden van de horizontale regels uit komt. Zo passen de kolommen er zeker op én zo kunnen (indien nodig) de wandpanelen nog wat voor de beton door schieten zodat er nooit water binnen loopt.

Voorzie aan de vloerplaat een vorstrand, beton tot op ±80cm diepte. Dat is de theoretisch vorstgrens in België. Zo zal de beton nooit uit de grond gedrukt worden door grondwater dat bevriest en omhoog duwt.
Voorziet u liever geen vorstrand omdat het maar een kleine berging wordt? Voorzie dan enkel ter hoogte van de kolommen wat extra beton om alle krachten op te vangen (gewicht van constructie, maar ook inbeuken van wind gaat via de kolommen de grond in).

Doet u het graag 100% correct, voorzien dan een wapeningsnet over de hele vloer (150/150/6 voor lichte toepassingen). Dat voorkomt barsten. Overlap van de netten is altijd minstens 1 vierkant. Leg ze op afstandhouders zodat er minstens 3cm beton onder zit. Laat de netten doorlopen over de sleuven van de vorstrand (of kuilen van kolomfundering. In dit geval is onderin de kuil een netje ook aan te raden.)

1. Kolom, op beton te verankeren met een paalhouder. Let er op dat niets in de weg zit van de horizontale regel. De kolom zit meestal niet rechtstreeks op de beton. De paalvoet zorgt ineens voor wat speling zodat er geen water rechtstreeks aan het hout kan. Dat voorkomt rotten op lange termijn.
2. Horizontale regel, net zoals de kolom met enige speling van de vloerplaat af. Eventuele wat L-profielen tussen 2 kolommen in die achterzijde van de regel met de vloer verbinden maken deze wat sterker.
3. Druipneus die tegen de houten regel geplaatst wordt met houtschroeven. Door de schuine kop zal het metaal wat mee geven en de kop kan zich wat wegwerken. Zo zit de kop niet in de weg van het sandwichpaneel. (Druipneus ±35mm breder dan de panelen, net zoals de windveer)
4. Ruimte onder de horizontale regels die wat speling geeft voor de vloerplaat. Zo moet de bekisting niet 100% perfect zijn (al is dat altijd aan te raden). Doordat de sandwichpanelen zo niet aansluiten met het beton ontstaat er wel een spleet. Enerzijds goed voor verluchting, anderzijds kan er ongedierte binnen komen. Het plaatsen van een net tegen ongedierte of volledig afdichten met een dun galva L-profiel vanop de grond tot tegen de regel over de volledige lengte van alle wanden kan de spleet afdichten. Dit is vrij te kiezen.

Er zijn nog talrijke andere manieren om aan te sluiten met het maaiveld

1. Houten kolom
2. Draagbalk
3. Horizontale regel aan dakrand/gording
4. Bovenzijde lichtjes af te schuinen zodat paneel wat beter aansluit
5. Doorlopende isolerende schil van sandwich dakpaneel
6. Hoge golf bovenop de dakpanelen (elke 33cm)
7. Ontschuiming onderaan het dakpaneel. Hierbij wordt over een bepaalde afstand (80mm, 100, 150 of 200mm) de isolatie en onderplaat weggelaten. Enkel de bovenplaat en golf lopen door. Hierdoor kan de goot hoger geplaatst worden. Water kan zo bij hevige regenval niet over de goot schieten. Bovendien loopt er ook geen water langs de isolatie omlaag die daardoor na verloop van tijd niet groen wordt van mos. De zichtbaar geworden isolatie kan eventueel afgedekt worden met een sluitstuk.
8. Goot. Eender welke vorm of materiaal. Voorzie de dakplaat tot 1/3de in de goot. Gemiddeld ±7 cm voorbij het wandpaneel. Beugels om de goot op te vangen kunnen ofwel tegen het wandpaneel bevestigd worden ofwel helemaal door het paneel tot in het hout vastgezet worden.
   Eventueel kan het wandpaneel wat lager eindigen zodat de beugels bovenop de horizontale houten regel vastgezet kunnen worden.

1. Houten kolom
2. Draagbalk
3. Horizontale regel aan dakrand/gording
4. Bovenzijde lichtjes af te schuinen zodat paneel wat beter aansluit
5. Doorlopende isolerende schil van sandwich dakpaneel
6. Hoge golf bovenop de dakpanelen (elke 33cm)
7. Dakrand aan nok. Pas te plaatsen na de windveren zodat deze bovenaan erover schuift.
8. Bovenplaat van sandwichpaneel moet tussen de hoge golven in, aan de nok, wat omhoog geplooid worden. Bij stormweer kan regenwater omhoog geblazen worden. Het omhoog plooien vergroot de helling en voorkomt dat water achterin de nok geblazen kan worden.

De nok wordt vastgezet met dezelfde schroeven waarmee de dakplaten op de gording wordt vastgezet (zonder ruiter). Plaatsen van de nok en vastschroeven van paneel zijn dus 1 handeling.

In ons theoretisch voorbeeld hebben we met panelen van 50mm gewerkt. Bij deze panelen komt alles heel nipt uit op de hoeken. Aanschuinen om isolatie te laten doorlopen is dus heel nipt. Eventueel wordt niet aangeschuind, dan is er wel voldoende materiaal. Dan moet de afwerkhoek wel gevuld worden met wat isolatiemateriaal. Dikkere panelen sluiten dus ook mooier aan. (Eventueel kan het gebouw wat smaller gemaakt worden, maar dan moeten de dakplaten gezaagd worden of de windveren breder gemaakt worden.)

1. Kolom
2. Horizontale regels (boven/onder)
3. Sandwichpaneel
4. Schroef voor zetten sandwichpaneel. Op de hoeken valt de verborgen lip weg, dus de schroef moet volledig door het paneel. De hoekafwerking verbergt de schroef
5. Druipneus - 35mm buiten sandwichpaneel
6. Hoekafwerking - 20mm buiten sandwichpaneel. Dekt de sandwichschroeven af. Wordt vastgezet met kleinere schroefjes of rivetten.

Er zijn nog talrijke andere manieren om de hoek af te werken

Na deze technische uiteenzetting wil je mogelijk weten hoeveel het kost om een tuinhuis of berging zelf in sandwichpanelen te bouwen.
Voor de gemiddelde tuin is ons uitgewerkt voorbeeld vermoedelijk aan de grote kant. Daarom stellen we een winkelmand samen voor een gebouw van 6m breed en 5m diep (dakhelling), met een hoogte van 2,7m.

De materialen zijn bij benadering samengesteld en moeten met enige voorzichtigheid 1 op 1 overgenomen worden voor een eigen project. Er kan ook nog wat bespaard worden door de lengtes wat exacter uit te tellen, maar dat was niet de bedoeling van deze uiteenzetting.
*Prijzen van 2021/01

Zoals we zo vaak schrijven zijn er meerdere oplossingen om een detail uit te werken. Het staat dus niet geschreven in steen dat je deze materialen exact moet overnemen. Het is een goeie basis van waar je kan vertrekken om je eigen project uit te werken.

Bekijk een staaltje van dichtbij, dat geeft een duidelijk beeld op het materiaal en de onderlinge koppeling. Dat geeft inzicht in de werken en vertrouwen in het project.